Mortelmans, Ivo
Biografie
Jan Dewilde
Al vanaf zijn kinderjaren toonde de tweede zoon van componist Lodewijk Mortelmans een grote interesse voor de kunsten in het algemeen, en voor muziek in het bijzonder. Zijn eerste muzieklessen kreeg hij niet van zijn vader, maar van Karel Weymans. Hij ging ook in tegen de wil van zijn vader door op 18-jarige leeftijd, na de Eerste Wereldoorlog, te starten met een systematische muzikale opvoeding. Hij studeerde aan het Antwerpse Conservatorium bij Deschacht (notenleer), Edward Verheyden (harmonie) en Arthur De Hovre (orgel). Hij voltooide zijn opleiding contrapunt in het Conservatorium van Brussel bij Paulin Marchand en Raymond Moulaert. Daarnaast volgde hij ook privé-lessen bij Paul Gilson voor fuga, muziektheorie en orkestratie.
Zijn professionele carrière was vooral gericht op het muziekonderwijs. Mortelmans werd muziekleraar in het secundair onderwijs, in de muziekscholen van Berchem, Mortsel en Deurne en in het Conservatorium van Antwerpen (notenleer en hogere harmonieleer). Tijdens de eerste helft van jaren 1930 was hij een tijdlang directeur van de gemeentelijke muziekschool van Eindhoven (NL), waar hij ook de lokale operette en opera dirigeerde. Als dirigent leidde hij verschillende verenigingen, zoals het koor van de Antwerpse Sint-Joriskerk en het koor van Koninklijke Vlaamse Opera, maar ook fanfares en brassbands.
Mortelmans was betrokken bij het Vlaams Nationaal Zangverbond (vanaf 1937) en de Antwerpse Liederavonden. Omdat hij tijdens de Tweede Wereldoorlog doorging met deze samenwerking, werd hij later voor 15 maanden geschorst. Een van zijn eerste naoorlogse composities, de cantate Antwerpens Glorie (op tekst van Anton Van de Velde), werd trouwens na hevig protest van de Verenigde Antwerpse Oorlogsveteranen van de affiche gehaald.
Mortelmans' jeugdcomposities waren pianowerken die invloed van Debussy en Ravel verraden, en ook motetten en liederen. Dit was de aanzet tot een omvangrijk oeuvre, dat voor het grootste deel ongepubliceerd en onuitgevoerd bleef. Mortelmans componeerde vooral vocale muziek: opmerkelijke werken voor vrouwenkoor (met begeleiding) op teksten van de mystica Hadewijch, kindercantates, de sprookjesopera De krekel en de mier, talrijke liederen en liturgische muziek. Het orkest van het NIR nam enkele van zijn symfonische werken op, zoals Lentehymne, Paasnocturne, Kerstballade en de symfonische suite Het dorp, gecreëerd in 1939 onder leiding van Franz André. Zijn idioom is laatromantisch, met impressionistische invloeden.
Van 1934 tot 1944 schreef Ivo Mortelmans ook concertbesprekingen voor Gazet van Antwerpen.
Bibliografie
Anderen over deze componist
- Corbet, A.: Mortelmans, Ivo Oscar, in: Algemene muziekencyclopedie, dl. 5, Antwerpen-Amsterdam, 1961, p. 12-13.
- De Schrijver, K.: Ivo Mortelmans, in: Bibliografie der Belgische toonkunstenaars, Leuven, 1958, p. 81.
- De Schrijver, K.: Ivo Mortelmans, in: Levende componisten in Vlaanderen, dl.2, Leuven, 1955, p. 31-36.
- Heughebaert, H.: Mortelmans, Ivo, in: Algemene Muziek Encyclopedie, dl. 6, Haarlem, 1982, p. 388.
- Heughebaert, H.: Ivo Mortelmans (met cataloog), in: Het Madrigaal, jrg. 3, 1957.
- N.N.: Ivo Mortelmans, in: Album der jongeren: De jongere Vlaamsche toondichters - Vlaamsche muziek nr. 12 (biografische informatie bij bundel composities van Poot, Schoemaker, Mortelmans, Peeters, Albert, Schampaert, Baeyens, Van Beveren, Fouquet), Antwerpen, s.d. (ca. 1928), p. 223.
- Roquet, F.: Mortelmans, Ivo, in: Lexicon Vlaamse componisten geboren na 1800, Roeselare, 2007, p. 523-524.