Eykens, Jean-Simon

Adeline Boeckaert

Jean-Simon Eykens kreeg zijn eerste muziekonderricht van Antoine-Guillaume Ravets (1758 - 1827), een leerling van Matthias Van den Gheyn en lange tijd als organist aan de Sint-Augustinuskerk in Antwerpen verbonden. Na Ravets’ dood trok Eykens naar het Koninklijk Conservatorium van Luik waar hij les volgde bij Louis-Joseph Daussoigne-Méhul (harmonie) en Jules Jalheau (piano). De vruchten daarvan waren te horen in zijn komische opera Le départ de Grétry, een eenakter die in 1829 in het ‘Théâtre royal de Liège’ werd vertoond. In 1831 keerde hij terug naar Antwerpen, waar hij lessen notenleer en piano gaf. Hij zou zijn geboortestad niet meer verlaten, tot aan zijn dood op 9 oktober 1891.

Niet alleen als leraar maar ook als componist maakte Eykens zich in Antwerpen zeer verdienstelijk: hij schreef Franstalige romances en lichte pianowerken, zoals fantasieën op operamotieven (waaronder Robert Le diable, Lucia di Lammermoor, Guido et Ginevra en Les Martyrs). Naar aanleiding van het tweede huwelijk van koning Leopold I met prinses Louise van Orléans op 9 augustus 1832 componeerde hij de lyrische scène La fille de la Seine aux rives de l’Escaut. Zijn opera’s Le bandit en La clé du jardin werden in de Antwerpse Schouwburg vertoond, respectievelijk in 1836 en 1837. Tijdens de Rubensfeesten van 16 augustus 1840 werd Eykens’ Gloire à Rubens gecreëerd, een gelegenheidscantate op tekst van Bogaerts.

In 1843 werd Jean-Simon Eykens benoemd tot directeur van de ‘Réunion Lyrique Anversoise’. Vijf jaar later, op 5 mei 1848, ging deze vereniging op in de ‘Association royale de Sociétés Lyriques d’Anvers’ en werd Eykens voorzitter en chef-dirigent. Bij de oprichting van de ‘Cercle Artistique, Littéraire et Scientifique d’Anvers’ in 1852 was hij een van de bezielers van de ‘Section de Musique’ van deze vereniging. Het mag dan ook niet verwonderen dat Eykens’ œuvre voornamelijk uit koorwerken bestaat, met titels als Broedergroet, Nachtgezang, Flandre au Lion, Le Vallon, Le Départ du pêcheur, Les Napolitains, Le retour de mai, La Madone des champs, Pierre l’Hermite, Les croisés devant Jérusalem, Hommage à Van Bree, Hommage à la Reine en Hymne à la Sagesse.

De vijfentwintigste verjaardag van de Belgische onafhankelijkheid en van de kroning van Leopold I herdacht Eykens op 21 juli 1856 met zijn cantate Dieu protège le Roi - God sta de Koning bij. Dit gelegenheidswerk voor drie gelijke stemmen en piano ad libitum is een tweetalige hulde aan de dynastie en aan de negen provincies.

Daarnaast componeerde Eykens verschillende missen en andere religieuze werken die uitgevoerd werden in de kerken van Antwerpen. Sommige verschenen in druk, zoals de Messe für 3 Stimmen mit Begleitung der Orgel, op. 20. Deze mis, gecomponeerd in 1832, werd uitgegeven bij Schott in Antwerpen en werd opgedragen aan Henri de Brouckère. Het overgrote deel is echter in handschrift overgeleverd.