Uten, Eugeen

Karolien Selhorst

In zijn geboortestad Diest kreeg Eugeen Uten zijn eerste muziekonderricht bij Herman Meulemans (broer van Arthur en organist in Aarschot); daarnaast volgde hij lessen aan de orgelschool van Hasselt. Vanaf 1945 werd hij als student aan de koninklijke beiaardschool in Mechelen gevormd door Staf Nees (beiaard) en Jef Van Hoof (harmonie en compositie). In 1948 studeerde hij er af met grote onderscheiding. Intussen had Uten zijn muzikale carrière al aangevat als organist aan de Onze-Lieve-Vrouwe-kerk in Diest; hij bespeelde er ook de beiaard. Kort na zijn afstuderen werd Uten aangesteld als adjunct-stadsbeiaardier van Mechelen (samen met Piet van den Broek), maar reeds in juni 1949 ruilde hij die functie voor die van stadsbeiaardier van Brugge. Ook toen bleef Uten zijn muzikale spel vervolmaken en in 1959 behaalde hij aan de beiaardschool nog het zogenaamde 'diploma van virtuositeit' met de grootste onderscheiding. Op de Belfortbeiaard in Brugge gaf Uten vijfendertig jaar lang vijftigtal zomeravondconcerten en een tweehonderdtal beiaardbespelingen per jaar, tot hij in 1984 met pensioen ging.

Uten was een vermaard beiaardvirtuoos. Zijn concerten op de Belfortbeiaard in Brugge kenden een grote weerklank. Hij nam vele platen op van de Brugse beiaard en speelde regelmatig voor binnen- en buitenlandse radio en televisie. Hij engageerde zich ook als jurylid bij wedstrijden en examens, en was een van de stichters van de Belgische Adviescommissie voor beiaarden. Een blijvende betekenis voor de Vlaamse beiaardkunst kreeg hij echter op de eerste plaats met zijn composities. Hij arrangeerde minstens tweeduizend werken voor beiaard, en schreef een honderdtal eigen composities. Daarmee behaalde hij in 1957 een Eerste prijs op een internationale compositiewedstrijd in Utrecht (met zijn Intermezzo molto capriccioso), en werd hij in 1958 laureaat in de Expo-compositiewedstrijd voor beiaard in Mechelen (met Fantasia op Jan mijne man).

In april 1980 haalde Uten overigens in nog een andere context het nieuws. Bij een aanval van de gewelddadige Vlaams Militanten Orde (de intussen verboden privé-militie uit extreem Vlaams-nationalistische kringen) op de Halletoren in Brugge geraakte Uten gewond. Later werden zestien militanten van het VMO hiervoor veroordeeld.

In 1984 werd Uten bekroond met het Ridderkruis in de Kroonorde, na 35 jaar actieve dienst en als dank voor zijn inzet voor het muziekleven in Brugge. Een selectie van zijn composities werd gepubliceerd in het tweedelige Brugs beiaardboek (1984). Andere composities worden tot op vandaag gratis ter beschikking gesteld op de website www.eugeenuten.be, een site die in stand wordt gehouden door Utens kinderen en vrienden.