Peter Benoit te Heist

Verleden donderdag 8 Maart [1951] werd op verschillende plaatsen van ons land de vijftigste verjaardag herdacht van het afsterven van onzen groten nationalen toonkunstenaar Peter Benoit (1834-1901). Bij deze gelegenheid willen wij de jongere generatie en wellicht ook de oudere! - er even aan herinneren dat de beroemde man ook in ons dorp geen onbekende was. Vaak was hij te gast in het huis van Theophiel Anthoni, die toen woonde waar nu dhr. Versluys woont. Anthoni was na Benoit's leerling, ook zijn vriend geworden. Samen musiceerden ze dan op Anthoni's Pleyel vleugel piano (die nog bewaard wordt bij zijn achterneven) of maakten lange wandelingen langs de Nethe en de Heistse veldwegels. Wij lezen in Het Laatste Nieuws van 21 Maart 1928:

"Dikwijls kwam Peter Benoit bij Anthoni logeeren en veel ging hij met hem wandelen. De Nethe lokte den grooten meester zooals in Vlaandere de Leie. Benoit sprak ook gaarne met het volk dat hier zoo natuurlijk bleef. Eéns stapte hij met Anthoni een kleine leemen hut binnen (gelegen op de vijfstraten, weet C. Verlooy mee te delen in Aan den Haard XXX, 24 7 48). Hij hield ervan die primitieve, Kempische stulpen te zien. Hij bezichtigde ook het nauwe slaapkamertje, en bemerkend dat de vensteropening geen ruiten meer had, vroeg hij aan de bewoonster of dat niet koud was.

- 't Is immers zomer! zei de vrouw.
- Ja maar 's winters?
- Dan draai ik er mijn achterste naartoe!

Of we hooren anecdoten hoe Benoit gaarne van die malsche Kempische asperges at. 't Moet hier ook gebeurd zijn dat Benoit alleen aan 't dolen was geraakt, en in een bosch zóó geïnspireerd werd, dat hij een bij hem oprijzende melodie zong en met breede gebaren de maat sloeg. Een boer die hem aldus bezig zag, ging haastig den veldwachter vertellen dat er een zinnelooze uit het niet verafgelegen Gheel in 't bosch doolde (uit artikel Bij het graf van Anthoni door A. Hans). Over die voorliefde van Benoit voor asperges weet C. Verlooy nog het volgende aan te halen: "Op zekeren keer dat Benoit bij Anthoni op bezoek was, zegde deze tot zijn meid asperges gereed te maken tegen den middag als ze van de wandeling zouden teruggekeerd zijn. De meid maakte de asperges gereed met eieren, zoals gevraagd was, maar ze bracht ze op tafel met de toppen (het beste deel) er af gesneden, want ze dacht dat het zo moest zijn omdat de toppen te bitter waren. Dien keer zal Anthoni wel niet al te fier geweest zijn op zijn brave meid!" (Aan den Haard XXX, 31 Juli '48).

Dat Benoit den Heistsen Nachtegaal zéér genegen was, bewijst wel het feit dat de meester aan hem en Jan Dumon zijn "Symphonisch Gedicht" opdroeg.

Verder bewaart Anthoni's neef nog met zorg een thans verouderd en waardeloos boekje [1], dat echter door Benoit aan zijn Heistsen vriend werd geschonken en waarin hij persoonlijk volgende opdracht schreef.

"Blijf steeds aan Vlaamsche "Taal en Kunst" getrouw,
Stel kunstplicht boven geldgewin,
en houdt uw Vlaamsche Kunstziel vrij!
Kunstenaars-testament.
Peter Benoit Antwerpen, 9 Oct. 1900"

Deze sublieme woorden, amper 4 maanden vóór zijn dood geschreven, weerspiegelen volledig de edele ziel en het krachtige idealisme van den genialen vlaamsen voorzanger. Mogen de huidige en komende kunstenaars steeds dit testament indacht blijven!

Heist, 9 Maart 51'. R. Lambrechts.
Nadruk verboden.

[1] NVDR: uit de nota's van René Lambrechts, bewaard in het Archief van Heist-op-den-Berg, blijkt dat het niet om zomaar een boekje gaat, maar wel een onderdeel van het leerplan van Benoit voor het Antwerps Conservatorium: Uiteenzetting van de tabelle der theorieën in verband met het Algemeen leerplan, Gent en Antwerpen, 1900. [nota uit de ongeordende documentatiemap Theofiel Anthoni in Gemeentearchief Heist-op-den-Berg, geraadpleegd op 11-08-2015]

Lambrechts, R.: Peter Benoit te Heist, in: De Aankondiger, Nieuws- en Aankondigingsblad van 't Kanton Heist op den Berg en Omstreken, 10 maart 1951, jrg. 69, nr. 10, p. 1.