Van een kasteelbibliotheek in Hingene naar het podium van een Italiaanse schouwburg

Teruggevonden opera van Gaspare Spontini uit het Kasteel d'Ursel in Hingene na meer dan 200 jaar opgevoerd in Jesi (Marche, IT)

Het was groot nieuws in de zomer van 2016: in het Kasteel d’Ursel in Hingene werden toen vier verloren gewaande partituren teruggevonden van de befaamde Italiaanse operacomponist Gaspare Spontini (1774-1851). Het gaat om vier lijvige autografische bundels die bij nader onderzoek een cantate, drie opera’s en een deel van een opera bevatten die door specialisten als definitief verloren werden beschouwd:
- I quadri parlanti (melodramma buffo, 1800, Palermo)
- Il geloso e l’audace (dramma giocoso, 1801, Rome)
- Le metamorfosi di Pasquale ossia Farsa (farsa giocosa, 1802, Venetië)
- L’eccelsa gara (cantate ter ere van Napoleon, 1806, Parijs)
- delen van Gli elisi delusi (melodramma buffo, 1800, Palermo)

Het belang van deze vondst kan moeilijk overschat worden: het betreft verloren gewaande werken uit een minder gedocumenteerde, maar cruciale periode uit het leven van een van de belangrijkste operacomponisten uit het begin van de negentiende eeuw. Het Nederlandse muziektijdschrift Luister noemde het dan ook de grootste muziekhistorische vondst van de 21ste eeuw.

Het is zeer waarschijnlijk dat deze partituren in de hertogelijke bibliotheek zijn terecht gekomen via de erven van Céleste Erard (1790-1878), Spontini’s vrouw en telg van de gerenommeerde familie piano- en harpenbouwers. De echtgenote van hertog Robert d’Ursel (1877-1941), Sabine de Franqueville (1877-1941), stamde langs moederszijde af van de Erard-dynastie en zo moeten de Spontinipartituren in het bezit van de familie d’Ursel zijn gekomen. En zo verdwenen de partituren decennialang uit het zicht van musicologen en uitvoerders.

Om de partituren verder te bestuderen en klaar te maken voor uitvoeringen en opnamen, heeft de Provincie Antwerpen, sinds 1994 eigenaar van het kasteel, een overeenkomst afgesloten met het Studiecentrum voor Vlaamse Muziek (SVM) dat hiervoor samenwerking zocht met de Fondazione Pergolesi Spontini in Jesi. Dit resulteerde in 2018 in de eerste opvoering van de eerste van de ‘Hingenense Spontinipartituren’, met name Le metamorfosi di Pasquale, die werd uitgevoerd in het Teatro Malibran in Venetië en in het Teatro Pergolesi in Jesi. De opera verscheen toen ook op cd.

Meer dan tweehonderd jaar na de laatste opvoering wordt nu de tweede teruggevonden partituur voor het voetlicht gebracht: I quadri parlanti. Spontini componeerde dit dramma giocoso in 1800 voor het Teatro Santa Cecilia in Palermo. Als hofcomponist was hij in 1798 samen met zijn broodheer Ferdinand, koning van Napels, vanuit het revolutionaire Napels naar Palermo gevlucht.

Dat deze opvoering plaatsvindt tijdens het Spontini-jaar – de 250ste verjaardag van zijn geboorte wordt gevierd – geeft deze opvoering nog meer luister.

De titel op de partituur werd voor de uitvoering aangepast aan die op het libretto

29 november – 1 december 2024 (avant-première op 27 november)

Jesi, Teatro G.B. Pergolesi
I QUADRI PARLANTI
Dramma giocoso in due atti

Gaspare Spontini
Libretto Gaetano Bongiardino
partituureditie Federico Agostinelli
Edizioni Fondazione Pergolesi Spontini (i.s.m. het Studiecentrum voor Vlaamse Muziek)

Dirigent Giulio Prandi
Regisseur Gianni Marras

Cast

Chiarella, Martina Tragni
Menicuccio, Davide Chiodo
Don Bertoldo, Alfonso Michele Ciulla
Capitan Belfiore, Giuseppe Di Giacinto
Rosina, Michela Antenucci
Bettina, Giada Borrelli
Abbate/Falloppa, Francesco Tuppo

www.fondazionepergolesispontini.com/eventi/i-quadri-parlanti/